Rau dớn được xem là một loài rau đặc sản vùng miền của người nông dân khu vực miền núi Huyện Ba Tơ. Rau dớn có thể chế biến thành rất nhiều món ăn ngon khác nhau, vừa đơn giản mà vô cùng hấp dẫn.
Rau dớn thường mọc ở vùng núi rừng hay nơi bờ suối, bờ khe, dưới các tán rừng thấp có độ ẩm ướt cao, những nơi ẩm ướt và thiếu ánh nắng mặt trời. Ở một số nơi, rau dớn mọc thành vạt, thành đám rộng dưới những tán cây rừng râm mát. Lá rau dớn xanh mượt, lá mọc so le, hình ngọn giáo, đoạn vòi cuốn hình dạng như cái vòi voi. Lá thì sử dụng trong ẩm thực ngon, rau dớn chịu ẩm tốt, đặc biệt là khu vực ven ao, hồ. Loại rau rừng này có giá trị sử dụng trong y học cổ truyền và được chế biến thành nhiều món ăn đặc sản ngon.
Rau dớn là nguồn thực phẩm dồi dào. Từ rau dớn người ta chế biến nhiều món ăn dân dã làm tăng chất lượng cuộc sống hàng ngày và những món hấp dẫn chiêu đãi khách quý hay làm quà mang về. Dù ở đâu, trong bất kỳ hoàn cảnh nào thì loại rau dớn vẫn góp cho đời những món ăn mà ai đã một lần nếm thử chắc chắn sẽ không thể nào quên được dư vị núi rừng dân dã ấy. Hiện nay, theo xu thế ăn rau “siêu sạch”, rau dớn được chế biến, nấu với các món hải sản trở thành những món đặc sản của các nhà hàng phục vụ cho khách du lịch.
Hiện nay, rau dớn đã trở thành món đặc sản nơi phố thị, thậm chí có mặt trong những nhà hàng sang trọng, rau dớn đã trở thành đặc sản, là thứ rau sạch mà các nhà hàng luôn chú ý trong thực đơn. Rau dớn có thân ngầm chỉ sống hoang dại trên vùng rừng núi, nơi có độ ẩm cao nên việc bảo tồn, phát triển và nhân trồng loài rau quý này là cần thiết, nhất là khi thị trường đang rất ưu chuộng các loại rau rừng, rau – vị thuốc và thói quen “ăn sạch, sống xanh” đang trở thành một xu hướng của người dân./.
Người ta thường chế biến các món ăn từ rau dớn như:
Rau dớn luộc
Các món rau luộc vẫn luôn là cảm hứng bất tận của các chị em nội trợ. Từ ngọn rau dớn mới được hái về vẫn còn non xanh, đem luộc lên chấm với mắm thì không gì đậm đà và thú vị bằng. Tuy nhiên, trước khi luộc lên nên ngâm muối loãng để triệt côn trùng bám vào lá. Không nên luộc quá chín, rau sẽ bị nhũn, mất đi hương vị của nó. Do vậy khi nước vừa sôi lên, nhanh tay cho rau vào đảo đều rồi vớt ra ngay để ráo. Lúc này món rau dớn luộc sẽ có một màu xanh rất bắt mắt.
Rau dớn xào tỏi
Cách chế biến rau dớn xào tỏi
- Rau dớn chọn những phần tươi non, ngắt khúc vừa ăn rồi rửa sạch.
- Luộc rau sơ qua nước sôi rồi vớt ra để ráo.
- Cho tỏi đập dập vào chảo dầu đun sôi trên bếp đến khi tỏa mùi thơm thì cho rau vào và dùng đũa đảo đều.
- Cho ít gia vị: muối, đường, bột ngọt... và thêm ít tỏi giã dập, nêm cho vừa ăn rồi nhấc xuống khỏi bếp khi rau vừa chín.
- Gắp ra đĩa, trang trí và rắc đậu phộng lên trên.
Đĩa rau xào với màu xanh mướt của rau dớn điểm thêm màu trắng của tỏi trông như gọi mời, có thể chấm với muối ớt hay với nước mắm chua ngọt đều ngon.
Rau dớn xào thịt tôm
Món này chắc hẳn vẫn còn được dùng để trộn cùng với tôm và thịt. Tôm và thịt ba chỉ thái hạt lựu ướp cùng hành tím. Trộn thêm một ít nước mắm, bột ngọt, hạt tiêu trộn đều cho đậm đà hương vị. Phi hành thật thơm rồi cho tôm và thịt vào đảo đều. Luộc sơ qua rau dớn rồi đảo đều cùng tôm thịt. Rắt thêm một ít lạc rang lên món ăn trước khi bỏ ra đĩa để món ăn thêm đậm đà, bắt mắt.
Công dụng của các món ăn từ rau dớn:
Không những giúp cải thiện bữa ăn hàng ngày mà còn là món ngon đặc sản để đãi khách trong các lễ hội. Đa vị mà cũng đa công dụng, tác dụng của rau dớn cũng rất đa dạng. Như Đông y đã ghi chép về những bài thuốc từ rau dớn. Có tính mát, lợi tiểu, chống táo bón và làm ngưng các cơn đau do viêm đại tràng.
Ngoài ra rau Dớn còn là một loại "thuốc ngủ" bổ ích, chăm sóc giấc ngủ sâu hơn giúp cơ thể thoải mái khỏe mạnh
Ăn rau dớn giúp lưu thông máu, giải nhiệt trong mùa nắng nóng. chất nhớt trong lá và thân có tác dụng nhuận đường và chữa đau lưng hiệu quả.
Ngày xưa người dân miền núi dùng rau dớn kèm với các loại rau củ quả khác coi như một thực phẩm cứu tế chống chọi với nạn đói. Cành và lá có thể phơi khô làm trà uống rất mát và có hữu ích cho phụ nữ sinh đẻ khi uống loại trà thanh nhiệt này.
